ყველას გვაქვს საკუთარი წარმოდგენა „იდეალურ პარტნიორზე“. მაგრამ რა მოხდება, თუ ეს იდეალები არა მხოლოდ ასახავს იმას, თუ ვის ვეძებთ, არამედ რეალურად ცვლის იმასაც, როგორ ვხედავთ ჩვენს პარტნიორს და როგორ ვარჩევთ პოტენციურ კანდიდატებს?
სწორედ ამაზე წერს РБК-Украина ახალი კვლევის საფუძველზე, რომელიც Personality and Social Psychology Bulletin-ში გამოქვეყნდა.
რამდენიმე წესი დაგეხმარებათ დაიცვათ თავი ზედმეტი გადაღლისგან და დეპრესიისგან.
ახლობლის მძიმე დიაგნოზი - ონკოლოგია, ინსულტი, ქრონიკული პროგრესირებადი მდგომარეობა, მხოლოდ პაციენტისთვის კი არა, მისი მზრუნველისთვისაც უზარმაზარი სტრესია. თუ მთელი რესურსი მხოლოდ ზრუნვაში იხარჯება და საკუთარ მდგომარეობას ყურადღებას არ ვაქცევთ, სწრაფად ვიღლებით: გროვდება წყრომა, უძლურება, მარტოობის განცდა. კვლევები აჩვენებს, რომ არაოფიციალური მზრუნველობა (როცა ოჯახის წევრი თავად ასრულებს მედდის/მზრუნველის როლს) ზრდის გულის-სისხლძარღვთა, მეტაბოლური პრობლემებისა და დეპრესია-შფოთვის რისკს. სხვაზე ზრუნვისთვის საჭიროა, ჯერ საკუთარ ჯანმრთელობასაც მივხედოთ.
ღალატის აღმოჩენა ძლიერი ემოციური შოკია, რომელიც ხშირად იწვევს ფსიქიკის დეზორგანიზებას. ფსიქოთერაპევტი უნა მეცი განმარტავს, რომ პირველი რეაქცია შეიძლება იყოს ან „გაყინვა“, ან პირიქით — იმპულსური ჰიპერაქტივობა. ორივე ბუნებრივი მდგომარეობაა, თუმცა ისინი ხელს უშლის სიტუაციის გონივრულად შეფასებას. სპეციალისტები გვთავაზობენ სამ ნაბიჯს, რომლებიც დაგეხმარებათ ემოციური წონასწორობის შენარჩუნებაში და სწორი გადაწყვეტილებების მიღებაში.
როცა სიტყვას გაწყვეტინებენ, ეს არასასიამოვნოა. საქმე მხოლოდ თავაზიანობაში კი არაა — შეიძლება აზრი დაგეკარგოთ ან ისეთი დავა დაიწყოთ, რომელიც საერთოდ არ მოხდებოდა, უბრალოდ ბოლომდე რომ მოესმინათ. ამიტომ მნიშვნელოვანია იცოდეთ, როგორ დაიბრუნოთ ფოკუსი კონკრეტულ სიტუაციაში.
ბევრი ქალი ფიქრობს, რომ მდიდარი და წარმატებული მამაკაცის გვერდით ცხოვრება ნიშნავს სტაბილურობას, შესაძლებლობებით სავსე მომავალს და ფინანსურ კომფორტს. თუმცა, მილიონერის გაცნობა მხოლოდ შემთხვევითობაზე არ არის დამოკიდებული — საჭიროა სწორ დროს სწორ ადგილას ყოფნა, ასევე საკუთარი ქარიზმისა და ინტელექტის სწორად წარმოჩენა.
ბავშვობაში ხშირად გვღლის მშობლების დაუსრულებელი რჩევები. მაგრამ როცა თავად გვიჩნდება შვილები, უცბად ვხვდებით, რომ მათსავით ვიქცევით — ყველაფერზე ვფრთხილობთ, არ გვჯერა, რომ ბავშვს დამოუკიდებლად შეუძლია თავის გართმევა და მუდმივად ვცდილობთ, დავიცვათ.
შიში და სიყვარული მშობლობის განუყოფელი ნაწილია. სწორი დოზით ეს შიში ბავშვის დაცვას და რისკების გაცნობიერებას უწყობს ხელს — სწორედ ასე სწავლობს ბავშვი, რომ არ უნდა გადავარდეს ფანჯრიდან ან არ უნდა შეყოს თითები დენში.
მაგრამ ხშირად მშობლებს ჯერ კიდევ აქვთ შეხედულებები, რომ მათი შვილი პატარაა — მაშინაც კი, როცა ბავშვი უკვე საკმაოდ გაზრდილია. ამ დროს ის ცდილობს აჩვენოს, რამდენად დამოუკიდებელია, და მშობლებს რჩებათ ის, რაც ყველაზე რთულია — „მართვის საჭის” გათავისუფლება.
სენტიმენტალურობა (ფრანგ. sentiment — „გრძნობა“) — ეს არის ხასიათის თვისება, როდესაც ადამიანი მიდრეკილია ოცნებისა და მგრძნობელობისკენ. ხშირად მას აკავშირებენ გადამეტებულ ემოციურობასთან, სიფაქიზესთან და შთაბეჭდილებებისადმი დიდი მგრძნობელობის უნართან. სენტიმენტალურ ადამიანს შეუძლია მარტივად იტიროს ემოციების გადაჭარბებისგან.
ქრონიკული სტრესი არ უკავშირდება ძლიერებას — ის ენერგიის სრულ გამოყოფას ნიშნავს. რაც უფრო ადრე იმოქმედებთ, მით მალე დაუბრუნდება ტვინს სიცხადე და სიცოცხლეს ფერები.
დღევანდელ სამყაროში სტრესი ნორმად იქცა. დაუსრულებელი სირბილი, შეტყობინებები, საქმეების უსასრულო სია — ყველაფერი გვაყოვნებს შიდა დაძაბულობის რეჟიმში. თითქოს ვისვენებთ, მაგრამ ტვინი მაინც მაღალი სიჩქარით აგრძელებს მუშაობას. შედეგად ვიღებთ მუდმივ დაღლილობას, გაღიზიანებას, ძილის პრობლემებს და ზოგჯერ ფიზიკურ ტკივილსაც. რატომ ხდება ასე და როგორ დავუბრუნოთ საკუთარ თავს სიმშვიდე?
ემოციური გადაწვა თანამედროვე ცხოვრების ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ფენომენია. ის მხოლოდ პროფესიულ სფეროს არ ეხება - ხშირად ვრცელდება პირად ურთიერთობებზე, ჯანმრთელობაზე და ზოგად მდგომარეობაზე. სპეციალისტები გამოყოფენ გადაწვის ხუთ სტადიას, რომელთა ამოცნობაც დროულად გვიცავს სერიოზული შედეგებისგან.
მეგობრობა სიხარულს უნდა გვანიჭებდეს — მხარდაჭერას, სიმშვიდესა და ნდობას. მაგრამ რას ვიზამთ, თუ ღიმილის უკან შურის ჩრდილი იმალება?
ფსიქოლოგები გვახსენებენ: შური ბუნებრივი ემოციაა. მთავარია, როგორ რეაგირებს ადამიანი მასზე. ზოგს შეუძლია გიხაროდეს თქვენი წარმატება, სხვები კი იწყებენ კონკურენციას, დაკნინებას ან ირონიას.
აი, 6 ნიშანი, რომლითაც შეგიძლიათ მიხვდეთ — თქვენს მეგობარს შესაძლოა შურთ და ის ამ გრძნობას არაჯანსაღად გამოხატავს:
წარმოიდგინეთ, რომ იხდით მძიმე, დაძველებულ ტანსაცმელს... სწორედ ასე უნდა მოიშოროთ შიდა შფოთვები და მაშინვე იგრძნობთ, როგორ უბრუნდებათ სხეულს სიმსუბუქე, სულს - სიცოცხლის წყურვილი, თვალებს - ნათელი.
ასაკი — ეს მხოლოდ პასპორტის ციფრი არ არის. ნამდვილი დაბერება იწყება შინაგანად — როცა სხეულიც და გონებაც ვეღარ სუნთქავს. დაგროვილი დაღლილობა, წყენა, გაღიზიანება ჩუმად იპარება ყოველდღიურობაში და ხელს უშლის ჩვენს სიცოცხლისუნარიანობას.
მაგრამ თუ მოიშორებთ ამ ხუთ შხამიან მდგომარეობას, თქვენს ენერგიას, გარეგნობას და თავად ცხოვრების აღქმას სუნთქვა დაუბრუნდება.
როგორ გავხდეთ უფრო მიმზიდველები, მაშინაც კი, თუ იდეალური გარეგნობა არ გვაქვს?
შეიძლება ფიქრობთ, რომ მიმზიდველობისთვის იდეალური ვარცხნილობა, მოდური ტანსაცმელი აუცილებელია. მაგრამ მეცნიერები სხვა რამეს ამბობენ — ნამდვილ მიზიდულობას ფიზიკურობაზე მეტად შინაგანი თვისებები განსაზღვრავს. არის რამდენიმე, გარეგნობასთან სრულიად დაუკავშირებელი ფაქტორი, რომლებიც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ იმაზე, თუ როგორ აღგიქვამენ სხვები.
რეალურ შთაბეჭდილებას სწორედ არამატერიალური თვისებები ქმნიან ან ანადგურებენ. კარგი ამბავი ისაა, რომ მიმზიდველობისთვის ვარსკვლავის გარეგნობა სულაც არ გჭირდებათ — საკმარისია ქვემოთ ჩამოთვლილი რამეები გახდეს თქვენი ყოველდღიურობის ნაწილი:
ახალი კვლევები მიანიშნებს, რომ „იდეალურ სიმაღლეს“ ისე მარტივად ვერ განსაზღვრავ, როგორც გვგონია — თუმცა ზოგადი ტენდენციები მაინც გამოიკვეთა. ამ საკითხმა განსაკუთრებული განხილვა მას შემდეგ გამოიწვია, რაც Tinder-მა სიმაღლის ფილტრი ტესტირებაში ჩართო. ბევრმა იფიქრა, რომ ეს დისკრიმინაციას უქმნის დაბალი სიმაღლის მამაკაცებს.
ძილისწინა დრო — არ არის მხოლოდ დღის დასასრული. ეს საუკეთესო მომენტია ურთიერთობის გასაღრმავებლად, ემოციური კავშირის აღსადგენად და ერთმანეთისთვის გულის გახსნისთვის. სწორედ ამ დროს ვართ ყველაზე მოწყვლადები და, ამავე დროს, ყველაზე გულწრფელები. რამდენიმე უბრალო, მაგრამ ძალიან თბილი ჩვევა თქვენი ურთიერთობისთვის სასწაულებს მოახდენს.
აი 6 რამ, რაც ღირს მეუღლესთან ერთად ძილის წინ გააკეთოთ — და იგრძნოთ, როგორ თბება თქვენი სახლი.
როგორც სახლის დალაგება, ისეა საჭირო გულისა და გონების გადახედვაც — ამბობენ ფსიქოლოგები. როცა ოთახში არეულობაა, ვიღებთ ტილოს, ჯაგრისს და ვიწყებთ წესრიგის დამყარებას. მაგრამ რა ვუყოთ ჩვენს თავს, როცა გონებაში ქაოსია, ძველი ტკივილები და გადაუჭრელი კითხვები გროვდება?
ლაიფ-ქოჩიმ გვასწავლის, როგორ ჩავატაროთ გონებრივი დასუფთავება და გავთავისუფლდეთ იმ ყველაფრისგან, რაც მხოლოდ გვაწვება და აღარ გვჭირდება.
თუ ამ ნიშნებიდან უმეტესობას მის ქცევებში ამჩნევთ, შეგიძლიათ დარწმუნებული იყოთ – მისი გრძნობები ნამდვილი და ღრმაა.
ნამდვილი სიყვარული არ არის მხოლოდ სიტყვები – ის დროის გამოცდას უძლებს და ქცევებში ვლინდება.
ზოგჯერ არის დღეები (ან კვირებიც კი), როცა თავში ერთი კითხვა ტრიალებს: "რა მინდა, საერთოდ ცხოვრებაში?" თითქოს არაფერი გაინტერესებს, არაფერი გიხარია და მხოლოდ უფერო რუტინაა ირგვლივ. გრძნობ, რომ ჩაიკარგე სივრცეში, ყველა მიდის სადღაც, აკეთებს რაღაცას, შენ კი... არაფერში ხარ ჩართული. არ იცი, რა გინდა აკეთო ცხოვრებაში
ეს მდგომარეობა ნორმალურია. ასეთ კრიზისს ფსიქოლოგები "ეგზისტენციალურ დაცლას" ან "დამკარგავ ფაზას" უწოდებენ. ეს ფაზა შესაძლოა პიროვნული ზრდის დასაწყისიც კი გახდეს — თუ სწორად მიუდგები. ქვემოთ გთავაზობთ 10 პრაქტიკულ რჩევას ფსიქოლოგებისა და ქოუჩებისგან, რაც დაგეხმარება საკუთარ თავს უკეთ გაუგო და შენი გზა იპოვო:
ცნობილი ფსიქოთერაპევტის, საშა ბახიმის წიგნი „ფსიქოთერაპია ყოველდღიურ ცხოვრებაში“ 100 სხვადასხვა ტექნიკას აერთიანებს, რომლებიც გვეხმარება ჩვენი აზროვნების გაუმჯობესებასა და ცხოვრების ხარისხის ამაღლებაში. წიგნში მოცემულია საინტერესო მონაკვეთი „ვარდისფერი სპილოებისა და ფიქრების კარუსელი“, რომელიც გვასწავლის, როგორ დავამარცხოთ მუდმივად აკვიატებული, შემაწუხებელი აზრები.
თუ თქვენი ბავშვი ვერ ამახვილებს ყურადღებას საგნებზე, ნუ იჩქარებთ ნერვიულობას — ეს არ ნიშნავს სიზარმაცეს და არც გულგრილობას.
მშობლებისთვის ნაცნობი სიტუაციაა: აჩვენებთ ბავშვს, როგორ უნდა ააწყოს რგოლები პირამიდაზე ან ააწყოს კუბიკები, მაგრამ ის უბრალოდ შეხედავს და ინტერესს არ ამჟღავნებს. ეს ხშირად იწვევს უნდობლობას: “რატომ არ ინტერესდება? რატომ არ თამაშობს?”
სინამდვილეში, ეს ქცევა არ არის გულგრილობის ნიშანი — ეს სიგნალია, რომ საჭიროა სტრატეგიის შეცვლა.
გამოსავალი შეიძლება გახდეს ერთი საბაზისო უნარის განვითარება — კომუნიკაციური აქტივობა, როგორც ამას ხსნის პედიატრი მარისა პენი.
ზოგჯერ უდანაშაულო სიმპტომები სერიოზულ ფსიქიკურ აშლილობაზე მიგვანიშნებს
დისოციაციური აშლილობა — ფსიქიკური ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი და კომპლექსური ფორმაა. ზოგჯერ ადამიანებს ნამდვილად ეჩვენებათ, რომ ისინი არ ეკუთვნიან „თავიანთ თავს“, ან რომ გარშემო არსებული რეალობა უბრალოდ ვიღაცის მოგონილია. ამ დროს ადამიანი თითქოს საკუთარ ცხოვრებას გვერდიდან აკვირდება. ეს სიმპტომები არა მხოლოდ რეალურია, არამედ ზოგჯერ მძიმე ფსიქოლოგიური ტრავმების შედეგიც.