რა იწვევს ჭარბწონიანობას და როგორ ვებრძოლოთ მას
ცხიმოვანი ქსოვილის მარაგის გასაზრდელად საჭიროა საკვებიდან მეტი კალორიის მიღება, ვიდრე საჭიროა ორგანიზმის მეტაბოლური მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად. ამრიგად, სიმსუქნე არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ორგანიზმი ჭარბ კალორიებს ცხიმოვან ქსოვილად გარდაქმნის და ინახავს კანქვეშა ცხიმში. თუმცა მოსაზრება, რომ სიმსუქნე გამოწვეულია მხოლოდ ჭარბი ჭამით და მისი წარმატებით მკურნალობა მხოლოდ კალორიების შეზღუდვით არის შესაძლებელი, არასწორია. ჭარბი კალორიების გარდა, სიმსუქნის სხვა მიზეზებიც არსებობს.
მკვლევრები საუბრობენ გენეტიკურ კომპონენტზეც. ოჯახებში სიმსუქნეზე დაკვირვება აჩვენებს, რომ ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს გენეტიკური მიდრეკილება ამ დაავადების მიმართ. კვლევა ასევე მიუთითებს ძლიერ კორელაციაზე სხეულის წონასა და სიმსუქნეს შორის იდენტურ ტყუპებს შორის. როგორც ჩანს, სიმსუქნის განვითარებაში ამ შემთხვევაშიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს მემკვიდრეობა.
ზოგიერთ ადამიანს შეუძლია სხვაზე ბევრად მეტი ჭამა წონის მომატების გარეშე, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი არ აჩვენებენ დიდ აქტივობას. ერთი ჰიპოთეზის თანახმად, ეს შესაძლებელია ყავისფერი ცხიმის გამო. ეს ციტოქრომ-პიგმენტირებული ცხიმოვანი ქსოვილი ასევე გვხვდება მღრღნელებსა და სხვა ძუძუმწოვრებში. ყავისფერი ცხიმოვანი ქსოვილი არ ვითარდება დაბადების შემდეგ და გვხვდება მხოლოდ სხეულის გარკვეულ ადგილებში. არსებითად, ყავისფერი ცხიმი არის "მინი ღუმელი", რომელიც წვავს კალორიებს ან აბალანსებს შემომავალ და გამავალ ენერგიებს. თეორიის შესაბამისად, რომ სიმსუქნე არის მეტაბოლური პრობლემების შედეგი, ვარაუდობენ, რომ ყავისფერი ცხიმოვანი ქსოვილის ფუნქციის დეფექტი შეიძლება იყოს სიმსუქნის მიზეზი (ყოველ შემთხვევაში, ექსპერიმენტულ ცხოველებში). მაგალითად, თაგვები სუქდებიან, როდესაც გენეტიკური დეფექტის გამო მათი ყავისფერი ცხიმოვანი ქსოვილი არ ფუნქციონირებს.
ვარაუდობენ, რომ ლიპოპროტეინ ლიპაზას (LPL) აქტივობამ ცხიმოვან ქსოვილში შეიძლება გაზარდოს შიმშილი. LPL არის ფერმენტი, რომელიც აკონტროლებს ტრიგლიცერიდების კონცენტრაციას ცხიმოვან უჯრედებში. LPL-ის მომატებული აქტივობა წინ უსწრებს ჰიპერფაგიის (მადის მომატებას) განვითარებას.
სიმსუქნე იწვევს სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის ხარისხის გაუარესებას, მოითხოვს მნიშვნელოვან ეკონომიკურ ხარჯებს საზოგადოებისთვის. დაავადება მნიშვნელოვნად ამცირებს სიცოცხლის ხანგრძლივობას. ქალებში უფრო მაღალი სიხშირე ასოცირდება კონსტიტუციურ მახასიათებლებთან (სხეულის უფრო მეტი ცხიმი, ვიდრე მამაკაცებში) და არასტაბილურ ჰორმონალურ დონეებთან (ორსულობა, მშობიარობა, მენოპაუზა).
შემთხვევების 75%-ში სიმსუქნე ვითარდება არაჯანსაღი, დაუბალანსებელი დიეტის გამო. ცხიმის მდებარეობა და განაწილება ჯანმრთელობის რისკის მნიშვნელოვანი განმსაზღვრელია. ცხიმის გადაჭარბებული დაგროვება, უპირატესად მუცლის არეში დაკავშირებულია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების რისკთან. წელის გარშემოწერილობის დიდი თანაფარდობა ბარძაყის გარშემოწერილობასთან (1,0-ზე მეტი მამაკაცებისთვის და 0,85-ზე მეტი ქალებისთვის) არის კლინიკური მეთოდი, რომელიც განსაზღვრავს მუცლის (მუცლის არეში) სიმსუქნის მქონე პაციენტებს. მეტაბოლური გართულებების რისკი იზრდება ქალებში, რომელთა წელის გარშემოწერილობა აღემატება 80 სმ-ს და მამაკაცებში წელის გარშემოწერილობა 102 სმ-ზე მეტი.