როგორ ამოვიცნოთ აუტიზმის ნიშნები - rogor.ge

როგორ ამოვიცნოთ აუტიზმის ნიშნები

იფიქრეთ იმაზე, თუ როგორ რეაგირებთ სოციალურ მინიშნებებზე. აუტიზმის მქონე ადამიანებს უჭირთ არაპირდაპირი სოციალური ნიშნების გაგება. ეს შეიძლება იყოს რთულ სოციალურ სიტუაციებში, მეგობრობთან ან კოლეგებთან ურთიერთობაში. დაფიქრდით, გაქვთ თუ არა მსგავსი სიტუაციები:

გიჭირთ სხვისი გრძნობების გაგება (მაგალითად, ძალიან ეძინება სალაპარაკოდ თუ არა)?

გითხრეს, რომ თქვენი ქცევა შეუსაბამოა? უცნაური იყო თქვენთვის ამის მოსმენა?

ოდესმე გააცნობიერე, რომ ადამიანი დაიღალა ლაპარაკით და სურს სხვა რამის გაკეთება?

ხშირად გაწუხებთ სხვა ადამიანების საქციელი?

ჰკითხეთ საკუთარ თავს, გიჭირთ სხვისი აზრების გაგება? აუტიზმის მქონე ადამიანებმა შეიძლება გამოიჩინონ თანაგრძნობა და შეშფოთება სხვების მიმართ, მაგრამ მათი „შემეცნებითი/ემოციური თანაგრძნობა“ (უნარი გაიგოს რას ფიქრობენ სხვა ადამიანები სოციალური ნიშნებიდან გამომდინარე, როგორიცაა ხმის ტონი, სხეულის ენა ან სახის გამონათქვამები) ზოგჯერ შეუსაბამოა. აუტიზმის მქონე ადამიანებს ხშირად უჭირთ სხვა ადამიანების აზრების გაგება და ამან შეიძლება გამოიწვიოს გაუგებრობა. მათ ესმით ადამიანის, რომელიც პირდაპირ და გარკვევით საუბრობს.მათ ასევე უჭირთ სარკაზმის ან ტყუილის ამოცნობა, რადგან აუტიზმის მქონე ადამიანმა შეიძლება არ იცოდეს, რომ სხვისი აზრები განსხვავდება მათ მიერ ნათქვამი სიტყვებისგან. ასევე, აუტისტ ადამიანებს ყოველთვის არ ესმით არავერბალური ნიშნები.

იფიქრეთ თქვენს რეაქციაზე მოულოდნელ მოვლენებზე. აუტიზმის მქონე ადამიანები ხშირად ეყრდნობიან გარკვეულ რუტინას, რათა თავი სტაბილურად და დაცულად იგრძნონ. რუტინაში დაგეგმილმა ცვლილებებმა, ახალმა მოვლენებმა და მოულოდნელმა ცვლილებებმა შეიძლება იმედგაცრუებული დატოვოს აუტიზმის მქონე ადამიანი. თუ გაქვთ აუტიზმი, შეიძლება განიცადოთ შემდეგი:

  • განრიგის უეცარი ცვლილებების გამო იმედგაცრუების, შიშის ან გაბრაზების განცდა.
  • დაივიწყეთ მნიშვნელოვანი საქმეების გაკეთება (როგორიცაა ჭამა ან მედიკამენტების მიღება) გრაფიკის გარეშე.
  • პანიკა, როცა რაღაც ისე არ ხდება, როგორც საჭიროა

თვალყური ადევნეთ საკუთარ თავს, რომ ნახოთ, ხართ თუ არა მიდრეკილი სტიმულისკენ. თვითმასტიმულირებელი ქცევა, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც სტიმინგი, არის განმეორებადი მოძრაობის სახეობა (როგორიცაა ფიჯი), რომელიც ეხმარება ადამიანს დამშვიდებაში, ფოკუსირებაში, ემოციების გამოხატვაში დაუკავშირდეს ადამიანებს ან გაუმკლავდეს რთულ სიტუაციას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ქცევა ყველასთან გვხვდება, ის განსაკუთრებით დამახასიათებელი და მნიშვნელოვანია აუტიზმის მქონე ადამიანებისთვის. თუ თქვენ არ გაქვთ ოფიციალურად დიაგნოზირებული აუტისტური სპექტრის აშლილობა, თქვენი თვითსტიმულირება შეიძლება ნაკლებად შესამჩნევი იყოს. შესაძლოა, თქვენც „გაათავისუფლეთ“ ბავშვობის ზოგიერთი ჩვევისგან. დაფიქრდით, გაქვთ თუ არა შემდეგი ჩვევები: თმაზე თამაში; სიარული წინ და უკან, ტრიალი ან ხტუნვა; მუდმივად უსმენ ერთ სიმღერას განმეორებით და ა.შ.

აუტიზმის მქონე ბევრ ადამიანს აქვს სენსორული ინტეგრაციის აშლილობა. ამ აშლილობის დროს ტვინი ან ზედმეტად მგრძნობიარეა ან არასაკმარისად მგრძნობიარეა გარკვეული საშუალებების მიმართ. გთავაზობთ არის რამდენიმე მაგალითს:

მხედველობა - გადატვირთული და გაღიზიანებული ნათელი ფერებით ან მოძრავი საგნებით, ვერ ამჩნევს ისეთ რამეებს, როგორიცაა საგზაო ნიშნები, იზიდავს უწესრიგო მოძრაობის იერსახეს.

სმენა - დაიფარეთ ყურები ისეთი ძლიერი ხმებისგან, როგორიცაა მტვერსასრუტი ან ხალხმრავლობა, არ შეამჩნიოთ, როცა ადამიანები გელაპარაკებიან, არ გაიგონოთ ყველაფერი, რასაც გეუბნებიან.

სუნი - გაწუხებთ სუნები, რომლებიც სხვებს არ აინტერესებთ, არ ამჩნევთ ბენზინის მსგავს მნიშვნელოვან სურნელს, მოგწონთ ძლიერი სურნელები და ყიდულობთ საპნებს და პროდუქტებს ყველაზე ძლიერი სუნით.

შეხების გრძნობა - გაწუხებთ გარკვეული ქსოვილები ან ტანსაცმლის ეტიკეტები, არ ამჩნევთ, როცა ადამიანები მსუბუქად გეხებიან, ან დაშავდებიან, ან მუდმივად ეხებიან ყველაფერს ხელებით.

ვესტიბულური სისტემა - თავბრუსხვევა ან გულისრევის შეგრძნება მანქანებში ან მგზავრობისას, ან გამუდმებით სირბილით და საგნებზე ასვლისას.

პროპრიოცეპტიური სისტემა - მუდმივი დისკომფორტის შეგრძნება ძვლებსა და ორგანოებში, მუდმივად ეჯახებით ობიექტებს, ან ვერ ამჩნევთ, როცა მშიერი ან დაღლილი ხართ.

დაფიქრდით, გაქვთ თუ არა ნერვული აშლილობა ან გათიშვა. ეს არის ემოციების აფეთქება, რომელიც ხდება მაშინ, როდესაც აუტიზმის მქონე ადამიანს აღარ შეუძლია სტრესის ჩახშობა. ამ შემთხვევაში აუტიზმით დაავადებული ხდება პასიური ან შეიძლება დაკარგოს გარკვეული უნარები (მაგალითად, ლაპარაკის უნარი).

იფიქრეთ თქვენს აღმასრულებელ ფუნქციაზე. აღმასრულებელი ფუნქცია არის უნარი იყოთ ორგანიზებული, მართოთ დრო და შეუფერხებლად გადაადგილდეთ დავალებიდან დავალებაზე. აუტიზმის მქონე ადამიანებს ხშირად უჭირთ ეს უნარები. ხშირად მათ უწევთ სპეციალური სტრატეგიების გამოყენება (როგორიცაა მჭიდრო გრაფიკი) ადაპტაციისთვის.

იფიქრეთ თქვენს ინტერესებზე. აუტიზმის მქონე ადამიანებს ხშირად აქვთ ძლიერი და უჩვეულო ჰობი, რომელსაც ეწოდება "განსაკუთრებული ინტერესები". ეს შეიძლება იყოს სახანძრო მანქანები, ძაღლები, კვანტური ფიზიკა, აუტიზმი, საყვარელი სატელევიზიო შოუები და მხატვრული ლიტერატურის კითხვა. ამ დროს თქვენ შეგიძლიათ დიდი ხნის განმავლობაში საუბარი თქვენს განსაკუთრებულ ინტერესზე და გსურთ მისი გაზიარება სხვებისთვის; შეგიძლიათ საათობით კონცენტრირდეთ თქვენს ჰობიზე; შეგიძლიათ გრძელი და დეტალური ახსნა მოგცეთ თქვენი ჰობის ნიუანსების შესახებ, ეს ყველაფერი მეხსიერებიდან, შესაძლოა ციტატებითაც კი; გეშინიათ ისაუბროთ თქვენს ინტერესებზე, რადგან გეშინიათ, რომ ხალხს გააღიზიანებთ და ა.შ.

დაფიქრდით რამდენად ადვილია თქვენთვის ლაპარაკი და მეტყველების პროცესი. აუტიზმი ხშირად ასოცირდება ვერბალურ კომუნიკაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებთან, რომელთა ხარისხი ძლიერ განსხვავდება ადამიანში. თუ გაქვთ აუტიზმი, შეიძლება გახასიათებდეთ შემდეგი:

  • ბავშვობაში ლაპარაკი ჩვეულებრივზე გვიან დაიწყეთ (ან საერთოდ არ დაიწყეთ);
  • დაკარგე ლაპარაკის უნარი, როცა ემოციები გიპყრობს;
  • გიჭირთ სიტყვების პოვნა;
  • საუბრისას აკეთებთ ხანგრძლივ პაუზებს ფიქრისთვის;
  • თავს არიდებთ რთულ საუბრებს, რადგან არ ხართ დარწმუნებული, რომ შეძლებთ თქვენი აზრის გამოხატვას;
  • გიჭირთ მეტყველების გაგება, როდესაც აკუსტიკა იცვლება, მაგალითად, აუდიტორიაში ან ფილმში სუბტიტრების გარეშე;

გაანალიზეთ თქვენი გარეგნობა. გარკვეულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ აუტიზმით დაავადებულ ბავშვებს აქვთ სახის გარკვეული ნიშნები - ფართო ზედა სახე, დიდი, ფართო თვალები, მოკლე ცხვირი/ლოყის არე და ფართო პირი, სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რაღაც "ბავშვის სახე". ” შეიძლება შენს ასაკზე ახალგაზრდად გამოიყურებოდე და ხშირად იღებდე კომპლიმენტს, რომ გამოიყურები მიმზიდველად/საყვარლად. თუმცა აუტიზმის მქონე ყველა ბავშვს არ აქვს ეს თვისებები. შესაძლოა ისინი მხოლოდ ზოგიერთისთვისაა დამახასიათებელი.

წყარო: wikihow.com